In haar slaapkamer, tussen de kledingkasten, zit Janine Vos klaar voor het zoom-interview. Een vetplant op het bureau, een stapel boeken met titels als ‘Deep Work’ op de achtergrond. Op haar thuiswerkdag neemt de HR-directeur van Rabobank en topvrouw van het Jaar 2021 de tijd om te vertellen over het nut van loopbaancoaching. Ze is er open over dat zij er zelf ook baat bij heeft. ‘Als je een coach hebt, is dat geen teken van zwakte, maar een teken van kracht.’

Voor persoonlijke ontwikkeling en opleiding krijgen de 31 duizend vaste medewerkers van de Rabobank in Nederland jaarlijks een budget van 1500 euro. Een groot deel van dat geld besteden ze aan coaching. Het aanbod varieert van Loopbaan APK’s en online coaching tot outplacement en programma’s op het gebied van persoonlijk leiderschap. De Rabobank werkt met 121 gecertificeerde loopbaancoaches, van wie er 45 intern zijn. Arbo-experts en coaches op het gebied van wellbeing, mindfulness, slaap, voeding en stressmanagement zijn niet meegerekend.

Er zijn leidinggevenden en HR-managers die de coaching minder geslaagd vinden als iemand daarna vertrekt. Hoe denk jij daarover?
Janine Vos: ’Dat vind ik juist prima. Wij krijgen er weer mensen voor terug die beter bij ons passen. Als je uitzoomt, zie je dat nieuwe collega’s innovatie stimuleren met hun kennis en ervaring. Hoe dol je ook op iemand bent, je kunt niet eisen om te blijven.’

Doorstroming

Een alternatief voor vertrek is interne doorstroming. Bij de Rabobank is sinds 2020 het team T!M actief, wat staat voor Tijdelijke Interne Mobiliteit. Janine Vos vertelt dat er vorig jaar 5600 medewerkers intern zijn doorgestroomd, het afgelopen kwartaal nog eens 1800. ‘Er is sinds corona een groeiende behoefte aan baanwisselingen, bijvoorbeeld van een lokale bank naar de anti-witwasafdeling of van communicatie naar HR. Ik ben trots op T!M. We zien dat de rubriek ‘Switchers’ op intranet het best worden gelezen.’

Kunnen medewerkers overstappen zonder de nodige papieren en ervaring?
‘We beseffen steeds meer dat motivatie, inzet en leervermogen misschien wel belangrijk zijn. Medewerkers kunnen online testen en assessments doen om te checken waar ze goed in zijn. De banen zijn tijdelijk om te kunnen proeven aan een andere cultuur en manier van werken. Veel switchers blijven als het hen bevalt en er plek is. Waar nodig begeleiden coaches.’

Vanaf eerste werkdag een coach

Volgens een recent onderzoek van arbeidsmarktdata-onderzoeker Intelligence Group wil 79 procent van de jongste generatie medewerkers (Generatie Z) vanaf de eerste werkdag al een coach. ‘Zo veel?’, vraagt Janine Vos. Al slaat haar verbazing meteen om in enthousiasme: ‘Toen ik op de arbeidsmarkt kwam, durfde ik dat nog niet aan te geven. Ik ben opgegroeid met het idee dat ik zelf mijn boontjes moet doppen. Maar het is juist fijn om iemand te hebben met wie je loopbaanvraagstukken kunt bespreken.’

 Wat bespreek jij dan met je coach?
‘Toen ik net mijn tweede kind had gekregen, had ik het erover hoe ik een goede moeder, partner én manager kon zijn. Mijn coach hielp me zulke onderwerpen in een ander daglicht te zetten. Nu heb ik iemand met wie ik doorneem wat ik nog moet opruimen in mijn leven en hoe ik effectiever kan werken. We bespreken ook wat de volgende etappe wordt en waar ik het verschil kan maken.’

‘Onlangs heb ik met auteur Joris Luyendijk een talkshow gepresenteerd over sleutelfiguren die je helpen om kansen te pakken. Voor loopbaancoaching moet je ook een drempel over. Net als voor de sportschool. Het moeilijkst is het moment waarop je van de bank af komt en je schoenen aantrekt. Je denkt: heb ik wel tijd en zin om over mijn loopbaan na te denken? Maar als iemand je kan helpen om bewuster te kiezen voor het werk dat dat je wilt doen - ook als je je baan verliest - leidt dat tot levensgeluk. We hebben allemaal wel eens een baan gehad waar we te lang bleven. Toen ik 2,5 jaar loopbaanadviseur was, hoorde ik maar al te vaak: had ik dit traject maar eerder gedaan.’

Waarom ben je niet loopbaanadviseur gebleven?
‘Het werk gaf veel voldoening, omdat het resultaatgericht was. Ik herinner me een monteur die niet lekker in zijn werk zat en van zijn manager met mij moest praten. De eerste twee keer kwam zijn vrouw mee. Onze gesprekken werden steeds magischer en op een gegeven moment had hij een andere baan. Hij stuurde me toen een kaart dat hij weer gelukkig was. Als HR-directeur ben ik met dezelfde onderwerpen bezig, maar nu in collectieve zin.’

Heb je een advies voor andere HR-managers als het gaat om loopbaanbeleid?
‘Duik in de data van je bedrijf en kijk hoe het zit met personeelsverloop, terugkeer van ex-medewerkers, budget voor coaching en scholing. Er zijn statistisch gezien momenten waarop het raadzaam is om loopbaanbegeleiding aan te bieden. Bijvoorbeeld na gezinsuitbreiding of het vijftigste levensjaar. Zo kun je mensen langer vasthouden en zij blijven gelukkiger, energieker en productiever.’

Wat raad je loopbaancoaches aan?
‘Ga zelf ook niet op de automatische piloot staan, al draait je praktijk goed en is coaching gewild. Kies niet alleen de klanten en bedrijven die bij je passen, maar zorg voor diversiteit. Sluit je aan bij grotere verbanden zodat je niet alleen op micro-niveau werkt. Loopbaancoaches zien zo veel mensen die op zoek zijn, maar vastlopen. Ze zouden meer voorstellen mogen doen om betere beleidskeuzes te maken.’