Door Heidi Jansen, Jan Woldendorp, Martine Buijsen, namens Noloc Kennisprofessionals 

Stel je voor dat iedereen een skillspaspoort heeft. Een wát ……? 

Een overzicht waarin staat wat iedereen kán. Een soort cv waarin geen functies of werkzaamheden staan, maar wel een lijst met (bewezen) vaardigheden. 

Dát zou onze loopbaanklanten nieuwe mogelijkheden geven! Die zitten dan namelijk niet meer vast aan één beroep, maar kunnen op zoek naar alle beroepen waar (een deel van) die vaardigheden in voorkomen. Dan blijkt bijvoorbeeld dat werken als conducteur (met mensen omgaan, controleren, zorgen voor veiligheid, informatie geven) eigenlijk wel lijkt op festivalmedewerker. Zo wordt het makkelijker om te switchen tussen werksoorten en dat zou de arbeidsmarkt flexibeler maken. Er zou een wereld voor ons open gaan. 

Of niet?

Worden we dan mensen zonder beroep? Wie zijn we dan? Moeten werkgevers alle functies ‘uit elkaar trekken’ en er vaardighedenpakketjes van maken? Worden het dan uiteindelijk niet toch weer functies?

Over dit soort vragen ging het tijdens de bijeenkomst van de Noloc Kennisprofessionals op 10 april jl. in Amersfoort. Alle deelnemers aan die middag hadden een invalshoek gekozen om het gesprek met elkaar aan te gaan. Wij drieën ook. We nemen je even mee met onze drie invalshoeken.

AI
Martine Buijsen besprak met haar groepje dat we als loopbaanprofessionals niet meer om ‘skills-denken’ heen kunnen en dat het bij uitstek een onderdeel van onze professie is waar we optimaal gebruik kunnen maken van AI. Skills kunnen door AI namelijk makkelijk en snel vertaald worden naar verschillende werkcontexten. 

Als kanttekening werd in dit groepje genoemd dat het geheel loslaten van beroepen en functies risico’s met zich meebrengt. De studiekiezer en young professional hebben baat bij en behoefte aan herkenbare kaders. Misschien gaan er clusters aan skills èn waarden ontstaan die herkenbare bakens kunnen zijn. Zoals vroeger de kerktoren in het dorp. Of hebben we het dan gewoon weer over functies?

Inclusiviteit

Jan Woldendorp besprak de mogelijkheden die een skills-gerichte benadering biedt voor de begeleiding van mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Mensen waarbij in de begeleiding vaak meerdere partijen betrokken zijn. Werkgevers, opleiders en andere begeleiders bijvoorbeeld. Dat vraagt om goede afstemming en eenduidigheid in de begeleiding en een systemische aanpak. Een gemeenschappelijke skillstaal kan dan bijdragen aan meer en betere mogelijkheden en daarmee een inclusievere arbeidsmarkt.

Rol loopbaanspecialist

Heidi Jansen vroeg zich met haar groepje af wat de rol van loopbaanprofessionals zou zijn in een arbeidsmarkt waar het draait om skills. Ze dacht daarbij aan: het helpen ‘opdiepen’ en benoemen van skills. Begeleiden bij het kiezen van de skills waar iemand mee verder wil. Mensen leren hoe je werkt met digital tools (o.a. AI) die skills vertalen naar ander werk en het helpen maken van een skills-cv of -paspoort.

De skills waar loopbaanprofessionals in dat geval zelf over moeten beschikken zijn: interviewen, analyseren, vertalen naar mogelijkheden, keuzeprocessen begeleiden en adviseren. 

Uit de groepsdiscussie die volgde over de skills-gerichte benadering noteerden we de volgende mogelijkheden:

• Matchen op skills-niveau kan de effectiviteit en efficiëntie van de arbeidsmarkt verbeteren; 
• Door te ontbundelen en te ontschotten zijn er creatievere matches mogelijk waardoor arbeidspotentieel beter benut kan worden, zeker als vaardigheden erkend worden in de vorm van een skillspaspoort of EVC; 
• Daarmee kan het ook een belangrijke bijdrage leveren aan een inclusievere arbeidsmarkt;  
• De skillsgerichte benadering kan een bijdrage leveren aan beter toegankelijke en laagdrempelige loopbaandienstverlening. 

Skills-denken is volgens de kennisprofessionals een waardevol perspectief. Een perspectief dat arbeidsmarktuitdagingen helpt te tackelen en meer ruimte en kansen geeft bij het vormgeven van de eigen loopbaan. Precies wat een Leven Lang Ontwikkelen van ons vraagt. 

We zien echter ook risico’s, zoals bij de inzet van AI:

• AI kent kinderziektes, zoals stigmatisering en datavervuiling, die snel chronisch kunnen worden als we er onzorgvuldig mee omgaan; 
• De opkomst van steeds gebruiksvriendelijker instrumenten kan in handen van de gebruiker tot onoordeelkundig gebruik leiden.

Een risico dat we ook benoemden is dat een te sterke nadruk op skills – zeg maar op het kunnen - de aandacht wegneemt van het willen. Matching van skills is prachtig, maar net zo belangrijk, of eigenlijk nog belangrijker is het om te kijken naar andere aspecten van loopbaanontwikkeling, zoals waarden, drijfveren, iemands potentie en daarmee de hele (arbeids)identiteitsontwikkeling. Kortom, al die andere belangrijke dimensies in je leven en loopbaan.

Ons perspectief

Na een middag kauwen op het onderwerp hebben we geen pasklare antwoorden, maar is óns perspectief op de skills-gerichte benadering verrijkt. We hopen dat we jullie door deze blog even mee hebben kunnen nemen in de discussie en dat we de dialoog over dit onderwerp op andere plekken voort zullen zetten. 

Lees meer over het platform Noloc Kennisprofessionals